Przepuklina brzuszna to stan, w którym narządy – najczęściej fragmenty jelit – przemieszczają się poza jamę brzuszną pacjenta. Zauważalnym objawem przepukliny jest wyczuwalny pod skórą guzek, który może być zlokalizowany w różnych miejscach. W artykule wyjaśniamy, jakie są rodzaje przepukliny brzusznej i metody leczenia.
Czym jest przepuklina brzuszna i u kogo najczęściej występuje?
Przepuklina brzuszna pojawia się, gdy narządy jamy brzusznej lub ich części przemieszczają się w nieprawidłowe miejsce. U pacjenta pojawia się wtedy charakterystyczne uwypuklenie.
W schorzeniu diagnozuje się wybrzuszenie zewnętrzne, często widoczne gołym okiem lub znajdujące się głębiej w jamie brzusznej – wewnętrzne, którego nie widać, ale chory może odczuwać związany z nim dyskomfort.
Problem często dotyczy osób wykonujących pracę wymagającą podnoszenia i dźwigania ciężkich przedmiotów. Większe ryzyko pojawienia się przepukliny brzusznej występuje m.in. u seniorów, osób z chorobami układu oddechowego, którym towarzyszy męczący kaszel i pacjentów z osłabioną powięzią poprzeczną. Przyczyną może być także wypadek i powstały w jego wyniku uraz.
Jakie są objawy przepukliny brzusznej i jak się ją diagnozuje?
W celu diagnostyki przepukliny brzusznej, lekarz bierze pod uwagę różne objawy, w tym wyczuwalny w dotyku lub widoczny gołym okiem guzek. W zależności od rodzaju przepukliny, jego lokalizacja może obejmować różne części brzucha, pachwinę, a nawet udo. Znamienne jest wysuwanie się i powtórne chowanie się uwypuklenia w okolicy pachwiny lub pępka podczas kaszlu lub wysiłku.
Do częstych symptomów chorzy zaliczają m.in. ból brzucha, pieczenie i ciągnięcie przy próbie uciskania zgrubienia, nudności, wymioty, problemy z wypróżnieniem, takie jak zaparcia. Pacjenci skarżą się także na promieniujący ból i dyskomfort podczas kaszlu oraz napinania mięśni.
Dla dokładnego rozpoznania wykonuje się badanie USG, a niekiedy tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.
Rodzaje przepukliny brzusznej
Do najczęściej występujących przepuklin brzusznych zaliczyć można pachwinową, pępkową, kresy białej oraz powstającą w bliźnie pooperacyjnej. Poniżej charakteryzujemy wszystkie z nich, a także wspominamy o bardzo rzadkich rodzajach.
Przepuklina pachwinowa
Przepuklina pachwinowa występuje zdecydowanie najczęściej, według różnych szacunków stanowi od 60 do ok. 75% przypadków wszystkich przepuklin brzusznych. Powstaje, gdy fragment jelita przeciska się przez dolną część brzucha do pachwiny. Przepuklina pachwinowa występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet. U dzieci stanowi problem wrodzony, u dorosłych – nabyty.
Dodatkowo wyróżnia można dwa rodzaje przepukliny pachwinowej – prostą i skośną. W przypadku tej drugiej zawartość przepukliny może schodzić do worka mosznowego u mężczyzn a u kobiet do warg sromowych.
Odmiennym rodzajem jest przepuklina udowa, która wyczuwalna jest jako guzek w dolnej części pachwiny wychodząca z kanału udowego. Częściej występuje u kobiet.
Przepuklina pępkowa
Przepuklina pępkowa dotyczy głównie noworodków. Diagnozuje się ją, gdy fragmenty jamy brzusznej wydostają się przez niedomknięty pierścień pępkowy oraz powłokę jamy brzusznej, która uległa uszkodzeniu.
Przepuklina pępkowa czasem występuje też u starszych dzieci. U dorosłych rozpoznawana jest dużo rzadziej, zazwyczaj wtedy, gdy dochodzi do osłabienia wewnętrznej warstwy mięśni brzucha lub co częściej się ostatnio zdarza jako następstwo laparoskopii w miejscu wprowadzania trokara w okolicy pępka.
Przepuklina kresy białej
Ten rodzaj przepukliny pojawia się wzdłuż linii łączącej mostek i spojenie łonowe. Jej symptomy to często dyskomfort lub ból blisko pępka albo w okolicy nadbrzusza. Objawy przepukliny kresy białej mogą przypominać te, które towarzyszą innym chorobom, np. chorobie wrzodowej czy kamicy żółciowej. Często występuje u osób z osłabionymi powłokami brzucha np. u kobiet po ciąży, gdy dochodzi do rozciągnięcia powłok i rozstępu mięśni prostych brzucha.
Przepuklina w bliźnie pooperacyjnej
Przepuklina w bliźnie pooperacyjnej powstaje zwykle w okresie gojenia się rany. Przyczyną jest najczęściej nieprawidłowa technika chirurgiczna w czasie zamykania jamy brzucha lub zbyt wczesne podjęcie wysiłku przez pacjenta po zabiegu. Inne powody to krwiaki lub zakażenie w ranie.
Leczenie przepukliny brzusznej
Kiedy pacjent obserwuje u siebie lub dziecka objawy przepukliny, powinien niezwłocznie udać się do lekarza w celu ustalenia jej rodzaju i możliwości leczenia.
U osób dorosłych najczęściej stosowaną metodą usuwania przepukliny brzusznej jest operacja chirurgiczna. W przypadku dzieci, interwencja chirurgiczna nie zawsze będzie potrzebna. Przepuklina pępkowa bardzo często ustępuje samoistnie.
W sytuacji, gdy konieczne jest leczenie przepukliny, lekarz dobiera odpowiednią metodę do danego przypadku. Operacja ma jednak zawsze na celu wprowadzenie narządów we właściwe miejsce i zlikwidowanie ubytku w ścianie jamy brzusznej.
W przypadku niewielkich zmian, podczas operacji usuwa się przepuklinę i zaszywa brzegi ubytku. Taki zabieg wykonywany jest w ramach tzw. chirurgii jednego dnia i wymaga zastosowania znieczulenia miejscowego. W większych zmianach sprawdzają się syntetyczne siateczki, dzięki którym można skutecznie zamknąć otwór.
Popularną metodą leczenia przepukliny brzusznej jest operacja laparoskopowa. Przy pomocy kaniuli do brzucha wprowadza się aparat pozwalający dokładnie zobaczyć przepuklinę. W kolejnym kroku chirurg wprowadza narzędzia, za pomocą których usuwa uwypuklenie i zakłada siateczkę w miejsce ubytku.
Szczególną formą leczenia przepukliny kresy białej u kobiet po ciąży jest operacja naprawcza z niskiego, poprzecznego cięcia w podbrzuszu. Pozwala to nie tylko na zszycie mięśni, ale na ogół pozwala wyciąć nadmiar skóry i tkanki podskórnej po ciąży a zarazem ukryć szew pod bielizną. W tej operacji konieczne jest przeniesienie pępka w nowe miejsce. Dodatkowo oprócz poprawy wyglądu brzucha poprawiamy zarys talii poprzez plastykę mięśni brzucha.
Należy pamiętać, by nie zwlekać z konsultacją u specjalisty, ponieważ nieleczona przepuklina grozi poważnymi powikłaniami, takimi jak uwięźnięcia jelita, co może prowadzić do jego martwicy oraz zagrażać życiu.
W naszej klinice zabiegi usuwania przepukliny brzusznej wykonywane są przez dr n. med. Andrzeja Kustrę, który może pochwalić się m.in. wieloletnią praktyką na oddziale chirurgii ogólnej.
